“Tự nhận thức” (Self-awareness) không nằm trong tiêu chuẩn của phần lớn các chương trình đào tạo quản lý, nhưng nếu các nhà lãnh đạo muốn tạo ra đội ngũ hiệu quả với những con người luôn nỗ lực mang lại kết quả, thì nên đưa “Tự nhận thức” vào hành trình nâng tầm lãnh đạo của mình.

Hành trình của anh Vincent Siciliano, CEO Ngân hàng New Resource có trụ sở tại California sẽ cho chúng ta thấy rõ việc “Tự nhận thức” đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nên một nhà lãnh đạo tầm vóc.

Ngân hàng New Resource đã rất thành công trong việc hoàn thành sứ mệnh ban đầu của tổ chức, đó là: “Phục vụ các tổ chức kinh doanh và phi lợi nhuận tạo giá trị, xây dựng một thế giới bền vững hơn”. Tuy nhiên theo thời gian, sứ mệnh đó dần lệch sang một quỹ đạo khác vì mức độ gắn kết của nhân viên tại ngân hàng xuống mức “báo động”.

Trước khó khăn đó, đội ngũ lãnh đạo đã quyết định xem xét lại tổ chức và đã tìm ra mức độ gắn kết thấp cũng như sự bất mãn đến từ các lãnh đạo cấp cao. Vince đã rất ngạc nhiên về vấn đề này, nhưng anh cho rằng sự bất hòa là do những thay đổi mà tổ chức đã trải qua, vậy nên anh ta đã không hành động gì cả.

Một năm sau, New Resource quyết định tiến hành khảo sát để làm rõ vấn đề này. Tại thời điểm này, kết quả đưa ra đã trở nên cụ thể hơn: Vấn đề tinh thần đóng vai trò quan trọng, và phần lớn mọi người, bao gồm cả những thành viên của đội ngũ lãnh đạo cấp cao đều xác định rằng Vince là nguyên nhân gốc rễ.

Vince cảm thấy suy sụp, tâm trạng cứ thay đổi giữa tức giận, căm phẫn, bao biện cho chính mình rồi đổ lỗi. Anh tự hỏi: “Làm sao mà họ có thể nói như vậy về mình chứ? Họ không thấy công ty đã đi được bao xa nhờ vào năng lực lãnh đạo của mình sao?”

Anh ấy có thể cứ mãi mang tinh thần tiêu cực, đắm mình trong sự tự ái và tìm kiếm những lời lẽ bao biện. Nhưng thay vì vậy, sau khi trở thành một người đã thành công trong công việc, anh quyết định sẽ đương đầu với một sự thật không mấy dễ chịu: Anh không phải là nhà lãnh đạo tuyệt vời như chính anh tưởng. Anh đã lãnh đạo trên lý thuyết và không quan tâm gì tới ý kiến của những người chưa sẵn sàng để thực hiện nhanh chóng hoặc không hiểu lý do tại sao anh lại cho triển khai những thay đổi như vậy.

Vince chia sẻ: “Cái tôi của tôi nó đã vượt khỏi tầm kiểm soát. Tôi đã lãnh đạo từ cái đầu chứ không phải bằng trái tim”.  Anh nhận ra rằng, mặc cho tất cả những kỹ năng anh đã phát triển trong suốt những năm tháng làm giáo dục quản lý và phát triển nghề nghiệp, anh chưa bao giờ được hướng dẫn để tự nhìn vào gương và hỏi xem mình là ai, mình trân trọng điều gì, và ý nghĩa của việc là một nhà lãnh đạo là gì. Kể từ đó, khả năng làm việc nhóm hiệu quả và sự gắn kết của nhân viên ngân hàng đã tăng lên đáng kể, và bây giờ họ có một đội ngũ hiệu quả cao luôn tập trung vào các mối quan hệ và kết quả.

Trải nghiệm của Vince không phải của riêng ai. Tự nhận thức không nằm trong hầu hết các chương trình giáo dục quản lý. Phần lớn các bằng MBA tập trung vào chiến lược và bảng tính – những thứ Vincent thành thạo. Nhưng sự tập trung này đã khiến anh không thể thấy điều gì đang xảy ra trong tổ chức.

Có khoảng 40% CEO có bằng MBA. Nhiều nghiên cứu với quy mô lớn đã chỉ ra rằng lãnh đạo chỉ dựa trên logic đào tạo MBA thường không đủ để mang lại các kết quả tài chính và văn hóa lâu dài, và thường gây ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc của tổ chức. Trong một nghiên cứu khác, các nhà nghiên cứu đã so sánh hiệu quả tổ chức của 440 CEO được vinh danh trên bìa những tạp chí như BusinessWeek, Fortune và Forbes. Các nhà nghiên cứu đã chia các CEO thành 2 nhóm – nhóm có MBA và nhóm không có – rồi quan sát hiệu quả làm việc của họ trong 7 năm. Thật ngạc nhiên khi hiệu quả của những CEO có MBA lại thấp hơn đáng kể. Một nghiên cứu khác, được công bố trên tờ Journal of Business Ethics, đã khảo sát trên 5.000 CEO cũng cho kết luận tương tự.

Đó chính là trường hợp của Vince, anh ấy đã có tất cả các kiến thức chuyên môn, chiến lược cũng rõ ràng. Nhưng mọi người không thích làm việc với anh ấy và ngày càng trở nên chán nản hơn. Vince đã quản lý dựa trên các lý thuyết kinh doanh đang chiếm lĩnh, nhưng không biết và không hiểu chính bản thân mình. Bởi vì sự thiếu sự tự nhận thức đó, mọi người thấy Vince là một nhà lãnh đạo không đáng tin cậy.  

May mắn cho Vince là chính anh ấy lại sẵn sàng thay đổi, thông qua một hành trình Mindfulness và khai vấn sự tự nhận thức, anh ấy đã có thể trờ thành nhà lãnh đạo mình mong muốn.

Bill George - Giáo sư về năng lực lãnh đạo tại Trường Kinh doanh Harvard và là cựu CEO của Medtronic, chia sẻ rằng: “Sự tự nhận thức là điểm bắt đầu của việc lãnh đạo”. Sự tự nhận thức là kỹ năng nhận thức các suy nghĩ, cảm xúc và giá trị trong từng khoảnh khắc. Thông qua sự tự nhận thức, chúng ta có thể dẫn dắt chính mình với sự chân thật và tính chính trực, từ đó có thể dẫn dắt đội ngũ và tổ chức phát triển một cách bền vững.

Theo khảo sát trên 1000 nhà lãnh đạo ở hơn 800 công ty trên hơn 100 quốc gia, đã chỉ ra rằng những nhà lãnh đạo ở vị trí cao hơn thường có sự tự nhận thức tốt hơn so với những nhà lãnh đạo ở bậc thấp hơn. Điều này có thể là do sự tự nhận thức có thể đẩy nhanh quá trình thăng tiến, hoặc giống như Vince, các nhà lãnh đạo cần nâng cao sự tự nhận thức khi trách nhiệm lãnh đạo tăng lên.

Thật may là sự tự nhận thức có thể được cải thiện. Sau đây là những bước đơn giản mà các nhà lãnh đạo có thể thực hiện để bổ sung sự tự nhận thức vào các kỹ năng lãnh đạo truyền thống.

Tạo thói quen thực hành Mindfulness mỗi ngày

Nghiên cứu được công bố của Nature Neuroscience đã cho thấy thực hành Mindfulness ngắn mỗi ngày dẫn tới thay đổi trong cấu trúc và chức năng của não bộ giúp cải thiện sự tự nhận thức. Thực tế cho thấy chỉ cần 5 tuần với 10 phút thực hành Mindfulness mỗi ngày đã có thể giúp tăng cường sự tự nhận thức của các nhà lãnh đạo lên tới 35%.

Các thực hành Mindfulness giúp mở rộng sự nhận thức về những điều đang xảy ra trong tâm trí ở từng khoảnh khắc. Nó giúp chúng ta điều chỉnh cảm xúc, hiểu rõ hơn về các hành vi, phản ứng và cảm xúc của những người mình lãnh đạo.  

Thường xuyên có những khoảng nghỉ ngơi

Khi chúng ta gặp áp lực, chúng ta thường tự động lặp đi lặp lại những gì mình hay làm. Chúng ta bắt đầu suy nghĩ và có những hành vi theo thói quen. Việc thường xuyên có những khoảng nghỉ ngơi ngắn sẽ giúp bạn thoát khỏi việc suy nghĩ và hành động theo thói quen có sẵn. Nó cung cấp khoảng không để sự nhận thức xuất hiện và để thấy mọi thứ rõ ràng hơn.

Một khoảng nghỉ để nhận thức là khoảng nghỉ mà bạn không làm gì cả. Bạn không kiểm tra tin tức, điện thoại hoặc mạng xã hội. Tất cả những điều đó chỉ che lấp những khoảng trống trong tâm trí bạn và khiến cho sự nhận thức không thể xuất hiện. Vì vậy, bạn cần phải đặt điện thoại xuống, rời khỏi máy tính và đơn giản là nhìn ra cửa sổ, nhắm mắt lại, hoặc đi bộ qua lại trên hành lang.

Chú tâm vào điều người khác nói

Khi chúng ta bận rộn, não của chúng ta sẽ mặc định nhận biết theo từng phần. Khi ai đó nói chuyện với bạn, não của bạn sẽ tự động tìm lại điều đã nghe trước đó và loại bỏ điều mới. Bằng cách đó, như trong trường hợp của Vince, bạn sẽ không lắng nghe các mối bận tâm và ý kiến của những người xung quanh. Từ đó có nguy cơ cách ly mình vào “bong bóng” lãnh đạo, nơi mà bộ não chỉ lắng nghe mỗi giọng nói bên trong bạn.

Để tránh việc nhận biết từng phần mặc định của bộ não, hãy cố gắng lắng nghe với đôi tai rộng mở, không chen ngang khi đang ở bên người khác. Bạn cũng cần bỏ qua giọng nói bên trong luôn nhận xét về những gì bạn nghe.

Cởi mở. Tò mò. Xem xét lại các giả định của bạn.

Theo Potentialproject.com